परिचय: नवचंडीपासून एकतेकडे?
नाशिक शहरातील एका राजकीय घटनेने महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा भावनांची लाट उठवली आहे. महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेच्या (मनसे) राजगड कार्यालयाच्या नूतनीकरणानिमित्त आयोजित करण्यात आलेल्या नवचंडी यज्ञ आणि सत्यनारायण पूजन कार्यक्रमात घडलेली एक दृश्य सध्या सोशल मीडियावर आणि राजकीय वर्तुळात प्रचंड चर्चेचा विषय ठरत आहे.
या धार्मिक आणि सुसंस्कृत कार्यक्रमात, उद्धव बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शिवसेनेचे काही कार्यकर्ते कार्यालयाला भेट देण्यासाठी आले. परंतु या भेटीला एक अनपेक्षित वळण मिळालं — त्यांनी हातात राज ठाकरे आणि उद्धव ठाकरे यांचा एकत्र फोटो असलेले बॅनर झळकावत जोरदार घोषणाबाजी केली. “ठाकरे बंधू एकत्र या”, “जय महाराष्ट्र”, “हिंदुत्वासाठी ठाकरे पुन्हा सोबत” अशा घोषणा देत त्यांनी उपस्थितांच्या भावनांना हात घातला.
ही घटना एखाद्या कार्यकर्त्याच्या हळव्या भावना म्हणून दुर्लक्ष करता येत नाही, कारण यामध्ये जनतेच्या मनातील दडपलेली अपेक्षा, शिवसेना आणि मनसेच्या कार्यकर्त्यांमध्ये असलेली सहृदयता, आणि महाराष्ट्रातील सत्तापालटांमुळे झालेला मनस्ताप एकवटलेला दिसतो.
सध्याच्या राजकीय वातावरणात, हे दृश्य केवळ एक भावनिक प्रतिक्रिया नाही, तर येणाऱ्या निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर एक महत्त्वपूर्ण संकेत मानला जात आहे. ठाकरे बंधूंनी ज्या वेळी एकत्र काम केलं, त्या काळात शिवसेनेचं एक स्वतंत्र वर्चस्व होतं. आणि आज दोघांचं एकत्र येणं, हे महाराष्ट्राच्या राजकीय नकाशावर नवा अध्याय लिहू शकतं.
राजगड कार्यालयाचे नूतनीकरण — एक धार्मिक उद्घाटन की राजकीय रणनीती?
मनसेचे नाशिकमधील ‘राजगड’ हे कार्यालय गेल्या काही वर्षांपासून पक्षाच्या भूमिकेसाठी एक महत्त्वाचं केंद्र ठरलेलं आहे. या कार्यालयाचं अलीकडेच नव्याने नूतनीकरण करण्यात आलं आणि त्यानिमित्ताने नवचंडी यज्ञ, सत्यनारायण पूजन यांसारख्या पारंपरिक धार्मिक विधींचं आयोजन करण्यात आलं. कार्यक्रमाचं स्वरूप संपूर्णपणे धार्मिक असलं, तरी त्यामागची व्यूहरचना पाहता याचा अर्थ केवळ अध्यात्मिक सोहळा इतकाच मर्यादित राहत नाही.
या उद्घाटन सोहळ्यासाठी नाशिकसह जिल्हाभरातील मान्यवर नेत्यांना निमंत्रण देण्यात आलं होतं. यामध्ये सर्वपक्षीय प्रतिनिधींचा समावेश होता, हे विशेष. त्यामुळे या कार्यक्रमाला केवळ मनसेपुरतं मर्यादित न ठेवता, त्यात एक सर्वसमावेशक राजकीय सिग्नल दिला गेला असं स्पष्टपणे जाणवतं. यातून मनसेने स्थानिक राजकारणाच्या पलीकडे जाऊन महाराष्ट्राच्या राजकारणात पुन्हा ठसा उमठवण्याचा प्रयत्न केल्याचं स्पष्ट होतं.
परंतु या सर्वात मोठा राजकीय धक्का बसवणारा प्रसंग घडला तेव्हा — जेव्हा उद्धव बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शिवसेनेचे काही शिवसैनिक कार्यालयाच्या भेटीस आले आणि त्यांनी हातात “ठाकरे बंधू” एकत्र असलेले फोटो घेऊन घोषणाबाजी सुरू केली. हे दृश्य थेट भावनेला हात घालणारं होतं. हाच क्षण अनेक माध्यमांनी टिपला आणि सोशल मीडियावरही जोरदार व्हायरल झाला.
मनसेच्या वतीने या घोषणांवर थेट कोणतीही प्रतिक्रिया दिली गेली नसली, तरी उद्धव गटाच्या कार्यकर्त्यांचा उपस्थितीचा आणि त्यांच्या घोषणांचा अर्थ खोलवर जातो. यामागे एकच स्पष्ट संकेत दिसतो — कार्यकर्त्यांच्या मनात अजूनही बंधुत्वाची भावना आहे. त्यांच्या दृष्टीने ‘मनसे’ आणि ‘ठाकरे गट’ ही दोन वेगवेगळी पक्षसंस्था नसून, एकच विचारधारा असलेली दोन शाखा आहेत, ज्या पुन्हा एकत्र याव्यात अशी त्यांची प्रामाणिक इच्छा आहे.
ही घटना मनसेच्या आंतरिक राजकारणात आणि आगामी निवडणुकांच्या रणनीतीत एक नवा वळण घेऊन येऊ शकते. कार्यक्रम धार्मिक असला तरी त्याच्या आयोजनातील सुस्पष्टपणा, निमंत्रणातील सर्वसमावेशकता, आणि उपस्थित कार्यकर्त्यांच्या प्रतिक्रियेमुळे हा सोहळा “धार्मिक कार्यक्रमाआडचा राजकीय संदेश” देणारा ठरतो.
ठाकरे बंधूंची कहाणी — एकसंध वारशापासून विभाजनापर्यंत
ठाकरे घराण्याचं महाराष्ट्राच्या राजकारणातलं स्थान हे केवळ एक राजकीय पक्षाचं नव्हे, तर जनतेच्या भावनांशी, हिंदुत्वाच्या लाटेशी आणि सामाजिक चळवळीशी जोडलेलं आहे. बाळासाहेब ठाकरे यांनी स्थापन केलेल्या शिवसेनेने महाराष्ट्रात मराठी अस्मिता आणि हिंदुत्व यांची ग्वाही देत एक शक्तिशाली संघटना उभी केली. त्यांचं नेतृत्व हे एकटं माणसालाही प्रेरणा देणारं होतं — अगदी शिवसेनेच्या शाखांपासून विधानसभा आणि लोकसभा पर्यंत.
पण या प्रवासात पुढे आलं एक वळण — जेव्हा राज ठाकरे, बाळासाहेबांच्या भाच्यांप्रमाणे वाढलेले, सेनेचे मुख्य नेते, भविष्याचे वारसदार म्हणून ओळखले जात होते. त्यांच्या भाषणशैलीत बाळासाहेबांची झलक होती, त्यांच्या कामात नेतृत्व दिसत होतं. मात्र २००६ मध्ये, नेतृत्वाबाबत झालेल्या अंतर्गत मतभेदांमुळे राज ठाकरे यांनी शिवसेनेचा राजीनामा दिला आणि महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेची स्थापना केली.
ही फूट केवळ दोन नेत्यांमध्ये नव्हती, तर हजारो कार्यकर्त्यांच्या मनात दुःख निर्माण करणारी होती. एक घर फाटल्यासारखं वाटणारं हे विभाजन अनेक कार्यकर्त्यांना भावनिकरीत्या पोखरत गेलं. उद्धव ठाकरे हे अधिक संयमी, व्यवस्थापनाभिमुख नेतृत्व घेऊन पुढे आले, तर राज ठाकरे यांनी आक्रमक वक्तृत्व आणि रस्त्यावरच्या लढ्याची शैली कायम ठेवली.
यानंतर दोन्ही पक्ष स्वतंत्र मार्गाने चालू लागले. शिवसेनेने भाजपबरोबर युती करत सत्ता सांभाळली, तर मनसेने काही काळासाठीच का होईना, आपली वेगळी ओळख निर्माण केली. मात्र कालांतराने दोघांच्याही राजकीय प्रभावात घसरण होऊ लागली — एकाकडे विचारांचं वजन राहत गेलं, तर दुसऱ्याकडे कार्यकर्त्यांची हळहळ.
गेल्या काही वर्षांत, उद्धव ठाकरे यांनी मुख्यमंत्री पद सांभाळलं, तर राज ठाकरे यांनी मनसेला पुन्हा उभारी देण्यासाठी नव्या हिंदुत्ववादी धोरणांची घोषणा केली. पण या सगळ्या घडामोडींमध्ये दोघांचं एकत्र येणं हे कार्यकर्त्यांच्या मनात अधूनमधून डोकावत राहिलं.
नाशिकच्या राजगड कार्यालयातील घटना हेच दाखवतं — की हा फाटलेला धागा अजून तुटलेला नाही. कार्यकर्त्यांच्या मनातलं ठाकरे बंधूंचं पुन्हा एकत्र येणं हे एक स्वप्न आहे, जे त्यांनी स्पष्टपणे त्या दिवशी दाखवलं.
यातून एक गोष्ट ठळकपणे समोर येते — की ठाकरे घराणं म्हणजे केवळ दोन व्यक्ती नव्हे, तर एक विचारधारा, एक भावनिक ओळख आणि मराठी जनतेचं दीर्घकाळाचं आशास्थान. ही कहाणी अजून पूर्ण झालेली नाही, तिचा पुढचा अध्याय लिहिला जाणं बाकी आहे.
घोषणाबाजी आणि सोशल मीडिया: जनतेच्या मनातलं बोलून दाखवणं
नाशिकच्या कार्यक्रमात जेव्हा शिवसैनिकांनी ठाकरे बंधूंचा एकत्र फोटो झळकावला आणि जोरदार घोषणाबाजी केली, तेव्हा उपस्थित सर्वजण काही क्षणांसाठी स्तब्ध झाले. “ठाकरे बंधू एकत्र या”, “हिंदुत्वासाठी ठाकरे पुन्हा एकत्र”, “जय महाराष्ट्र”, अशा घोषणा दिल्या जात असताना कार्यकर्त्यांच्या चेहऱ्यावर एक वेगळंच समाधान आणि भावुकता दिसत होती. ही केवळ राजकीय मागणी नव्हती — ही काळाच्या पडद्याआड गेलेल्या एका नात्याची पुन्हा उभारणी व्हावी, अशी खोलवरची मागणी होती.
या दृश्याचे अनेक फोटो आणि व्हिडिओ काही तासांतच सोशल मीडियावर पसरले. ट्विटर, फेसबुक, इंस्टाग्रामवर #ठाकरेबंधू, #MNSShivsenaUnity, #RajUddhavAgain अशा हॅशटॅग्स ट्रेंड होऊ लागले. अनेक मराठी तरुणांनी या एकतेची गरज व्यक्त करणारे पोस्ट्स शेअर केले. कोणी जुन्या आठवणी शेअर करत म्हणालं, “बाळासाहेब असते तर आज हे दृश्य पाहून डोळे पाणावले असते”; तर काहींनी दोघांना विनंती करत पोस्ट टाकली — “पुन्हा एकत्र या, महाराष्ट्र वाट बघतोय.”
सोशल मीडियावर काही निवडक प्रतिक्रिया:
- “राज साहेब आणि उद्धव साहेब एकत्र या, महाराष्ट्राला तुमची खूप गरज आहे.. ❤️🚩”
- “हिंदुत्व + ठाकरे = महाराष्ट्र 🚩”
- “दोघे भाऊ एकत्र आले तर फडणवीस, अजित आणि शिंदे गट पूर्णपणे संपतील.”
- “आजही मनात आहे ती शिवसेना जिच्यात राजसाहेब भाषण करत आणि उद्धवसाहेब नियोजन करत असत.”
या भावना केवळ कार्यकर्त्यांपुरत्या मर्यादित नाहीत. अनेक सामान्य नागरिकांनीदेखील या घटनेला आशेच्या नजरेने पाहिलं. जणू काही मनात खोलवर दडलेली इच्छा या घोषणांनी व्यक्त केली गेली.
यात विशेष म्हणजे — ही घोषणा एकाही अधिकृत नेत्याने दिलेली नाही. कोणताही पक्ष अधिकृतपणे याला पाठिंबा देताना दिसत नाही. परंतु, कार्यकर्त्यांच्या, जनतेच्या मनातली ही हालचालच मोठी आहे. बऱ्याचदा राजकारणात अशा ‘लोक-भावना’ राजकीय समीकरणं बदलण्याचं कारण ठरतात.
या सगळ्याचं एकूण विश्लेषण केलं तर असं म्हणावं लागेल — या घटनेने ‘राजकीय चर्चेचा सूर’ बदलला आहे. ‘युती कोणासोबत?’ या चर्चेहून ‘युती घरातच होईल का?’ ही चर्चा आता रंगू लागली आहे.
पुढचा राजकीय संदर्भ — 2024–25 निवडणुकांमध्ये नवा मोर्चा?
राजगड कार्यालयातील या भावनिक आणि राजकीय क्षणाच्या पार्श्वभूमीवर एक मोठा प्रश्न सध्या साऱ्यांच्या मनात आहे — “ही केवळ कार्यकर्त्यांची भावना होती की एखाद्या रणनीतीचा प्रारंभ?”
महाराष्ट्रात आगामी महिन्यांत स्थानिक स्वराज्य संस्था, महापालिका, आणि पुढील वर्षभरात विधानसभा निवडणुका होणार आहेत. प्रत्येक पक्ष यासाठी मोर्चेबांधणी करत आहे. अशावेळी मनसे आणि ठाकरे गट पुन्हा जवळ येण्याची शक्यता राजकीय गणितं ढवळून टाकू शकते.
➡️ सत्ताधारी शिंदे गटावर प्रभाव:
उद्धव ठाकरे यांच्यावर सेनेच्या मूळ वारशाचा दावा असला, तरी ते सध्या सत्तेबाहेर आहेत. दुसरीकडे, शिंदे गट सत्तेत आहे पण जनाधारावर सतत प्रश्नचिन्ह निर्माण होत आहे. अशा स्थितीत उद्धव-राज एकत्र आले, तर शिंदे गटाच्या शिवसेनेच्या हक्कावर मोठा आघात होऊ शकतो.
➡️ भाजपच्या ‘Mission Maharashtra’ला झटका?
भाजपने महाराष्ट्रात पुढील निवडणुकांमध्ये एकहाती सत्ता राखण्यासाठी सगळ्या आघाड्यांवर तयारी सुरू केली आहे. मात्र ठाकरे बंधू एकत्र आले, तर भाजपला प्रबळ विरोधी फ्रंट मिळू शकतो. विशेषतः मराठी मतदार, मुस्लिम-दलित-बहुजन गट, तरुण मतदार, आणि मुंबई-मराठवाडा-पश्चिम महाराष्ट्रातील जनतेला एक नवीन पर्याय मिळू शकतो.
➡️ काँग्रेस-राष्ट्रवादीची भूमिका:
या एकत्रीकरणाचा परिणाम महाविकास आघाडीवर देखील होणार. काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस (शरद पवार गट) हे दोघेही ठाकरे गटाचे सध्या सहयोगी आहेत. राज ठाकरे हे पूर्वी काँग्रेस विरोधी भूमिकेत होते. पण जर राज ठाकरेंनी ‘हिंदुत्व + स्वाभिमान’ या स्वरूपात भूमिका ठेवल्यास, काँग्रेस आणि राज यांचं एकत्र काम करणं शक्य आहे का? की मग नवा आघाडीचा फॉर्म्युला तयार होणार?
➡️ जनतेच्या भावना हीच बळ:
या घटनेने स्पष्ट केलं की लोक अजूनही ‘ठाकरे’ नावावर विश्वास ठेवतात. त्यांच्यासाठी पक्षपात नाही, नेतृत्व महत्त्वाचं आहे. या नेतृत्वात जेव्हा दोन वेगवेगळे पण कर्तृत्ववान बंधू पुन्हा सोबत येण्याचा इशारा देतात — तेव्हा जनमताचं केंद्रच बदलतं.
➡️ युवक मतदार आणि सोशल मीडिया फ्रंट:
राज आणि उद्धव, दोघेही तरुणांमध्ये लोकप्रिय आहेत. राज यांची भाषणशैली आणि ठामपणा, उद्धव यांची शांत, स्थिर भूमिका — दोघांचं मिलन म्हणजे अनुभव + उत्साह यांचं मिश्रण. ही जोडी जर सोशल मीडियावर रणनीती आखून उतरली, तर नव्या मतदारवर्गाला आकर्षित करू शकते.
➡️ मनसेची धर्माधिष्ठित नव-रणनीती:
राज ठाकरे यांनी गेल्या वर्षीपासून अधिक हिंदुत्ववादी भूमिकेचा स्वीकार केला आहे. मशिदीवरील भोंगे, औरंगाबाद दौरे, राममंदिर समर्थन — या सगळ्या उपक्रमांतून त्यांनी भाजपशी आपला सुर जुळवण्याचा प्रयत्न केला. परंतु भाजपने त्यांना कधीच प्रत्यक्ष सोबत घेतलं नाही. अशा वेळी, उद्धव गटाच्या माध्यमातून हिंदुत्वाची नवी व्याख्या देण्याचा प्रयत्न होऊ शकतो.
या सगळ्याचा अर्थ असा — ठाकरे बंधू पुन्हा एकत्र येणार का? हा फक्त एक कौटुंबिक प्रश्न उरलेला नाही. तो आता महाराष्ट्राच्या राजकीय भवितव्यावर परिणाम करणारा एक ‘game-changing’ मुद्दा बनतो आहे.
निष्कर्ष — एक संकेत, एक संधी, की एक भावनिक तरंग?
राजगड कार्यालयातील एका साध्या धार्मिक कार्यक्रमातून उगम पावलेली ही घटना आता महाराष्ट्राच्या राजकारणात एक महत्त्वाचा चर्चेचा विषय बनली आहे. जेव्हा शिवसेनेचे कार्यकर्ते, राज ठाकरे यांच्या कार्यालयात, उद्धव ठाकरे यांचा फोटो हातात घेऊन ‘ठाकरे बंधू एकत्र या’ अशा घोषणा देतात — तेव्हा ती केवळ निष्ठेची किंवा श्रद्धेची भावना राहत नाही. ती एका संधीची चाहूल असते. एका नव्या युतीच्या शक्यतेची बीजं त्या घोषणांमध्ये दडलेली असतात.
ही घटना फक्त भावनिक होती का? की ती एका राजकीय दिशेचा संकेत होती? हे आज निश्चित सांगता येणार नाही. पण जनतेच्या भावना स्पष्ट आहेत — त्यांनी आजही ‘ठाकरे’ या नावामध्ये विश्वास ठेवला आहे. आणि हा विश्वास फक्त भूतकाळाच्या आधारावर नाही, तर भविष्यातल्या अपेक्षांवर आधारित आहे.
पक्षीय भूमिका, सत्ता समीकरणं, आणि व्यक्तिगत मतभेद या गोष्टी बाजूला ठेवून पाहिलं, तर एक गोष्ट स्पष्ट होते — महाराष्ट्रातील अनेक कार्यकर्त्यांच्या मनात ‘ठाकरे बंधू’ हे केवळ दोन वेगवेगळे नेते नाहीत, तर ते एकत्र असताना असलेली ताकद, ओळख आणि प्रेरणा या स्वरूपात त्यांची प्रतिमा आहे.
आजच्या राजकारणात, जेथे आघाड्यांची तडजोड, मतांचं ध्रुवीकरण आणि भावनाशून्य रणनीती दिसते, तिथे ही भावना म्हणजे एक आशेचा किरण आहे. राजकारण केवळ सत्ता मिळवण्यासाठी न करता, लोकांच्या भावना ऐकण्यासाठी केलं जातं — हे अधोरेखित करणारी ही घटना होती.
येत्या काळात ठाकरे बंधूंचं एकत्र येणं खरंच शक्य होईल का, हे अजून अनिश्चित आहे. पण नाशिकमध्ये घडलेली ही छोटीशी, पण प्रभावी घटना ही त्या शक्यतेचा पहिला उमटलेला तरंग आहे.
कदाचित हीच वेळ आहे — जिथे राजकारणाला पुन्हा भावनांची किनार मिळेल.
