IRCTC ई-पँट्री सेवा: भारतीय रेल्वेमधील अन्नसेवेची डिजिटल क्रांती

प्रस्तावना

रेल्वे प्रवास म्हणजे भारतीयांसाठी केवळ एक वाहतुकीचं माध्यम नसून, ती एक जीवनशैली आहे. लांब पल्ल्याच्या ट्रेनमध्ये बसून झोपत, खाता-खाता प्रवास करणं ही एक विशेष अनुभूती असते. पण या प्रवासात एक गोष्ट कायम खटकत आली आहे – ट्रेनमधील अन्न.

स्वतःचे डबे नेणं शक्य नसेल, तर ट्रेनमधून जे मिळेल त्यावर समाधान मानण्याशिवाय पर्याय नसायचा. पण अनेक वेळा हे अन्न अस्वच्छ, ओव्हरप्राईस्ड आणि क्वालिटीविषयी शंका निर्माण करणारं असायचं. वेंडरकडून पावती न मिळणं, दरात फसवणूक होणं किंवा अनधिकृत विक्रेत्यांकडून अन्न मिळणं — अशा अनेक तक्रारी वेळोवेळी समोर आल्या आहेत.

हीच पार्श्वभूमी लक्षात घेऊन, IRCTC ने ‘ई-पँट्री सेवा’ सुरू केली आहे, जी मेल आणि एक्सप्रेस गाड्यांमध्येही सुरू करण्यात आली आहे. यापूर्वी केवळ राजधानी, शताब्दीसारख्या प्रीमियम ट्रेनमध्येच ऑनलाइन अन्न बुकिंगची सोय होती, पण आता ती सामान्य प्रवाशांसाठीदेखील उपलब्ध आहे.

या सेवेतून प्रवाशांना प्रवासाच्या आधीच किंवा प्रवासादरम्यान अन्न ऑनलाईन बुक करता येईल, तेही निश्चित दराने, पावतीसह आणि अधिकृत IRCTC वेंडरकडून. या नव्या बदलाची सुरुवात ‘व्हिवेक एक्सप्रेस’ या भारतातील सर्वात लांब अंतर कापणाऱ्या ट्रेनपासून झाली आहे.

एकंदरीत, ई-पँट्री ही केवळ नवीन सेवा नसून, ती रेल्वे प्रवाशांच्या अनुभवात क्रांतिकारी बदल घडवण्याचं एक महत्त्वाचं पाऊल आहे.

गरज आणि पार्श्वभूमी

भारतीय रेल्वेमधून दररोज कोट्यवधी प्रवासी प्रवास करतात. त्यातील बऱ्याचशा प्रवासात जेवण हे एक अपरिहार्य भाग असतो. विशेषतः मेल आणि एक्सप्रेस गाड्यांमध्ये प्रवास करताना अनेक प्रवाशांना ट्रेनमध्ये मिळणाऱ्या जेवणावर अवलंबून राहावं लागतं. पण इथेच सुरू होते खरी अडचण.

अस्वच्छ अन्न, भरमसाठ दर, नकली बिल, वेंडरचा उद्धटपणा, आणि पावती न देणं — या गोष्टींनी प्रवाशांना त्रास होत होता. अनेकांनी सोशल मीडियावर आपले अनुभव शेअर केले आहेत ज्यामुळे ही समस्या केवळ वैयक्तिक राहिली नाही, तर एक राष्ट्रीय मुद्दा बनली.

उदाहरणार्थ, “ब्रह्मपुत्र एक्सप्रेस”मधील एका महिलेचा अनुभव खळबळजनक होता. तिला ₹८० च्या थाळीसाठी ₹१५० आकारण्यात आले. जेव्हा तिने जोरदारपणे अधिकृत बिलाची मागणी केली, तेव्हा नकली पनीर सब्जी ₹७० दाखवली गेली. या घटनेनंतर IRCTC ने हस्तक्षेप करत संबंधित विक्रेत्यावर कारवाई केली आणि कर्मचारी हटवले.

दुसरं गंभीर प्रकरण “गीतांजली एक्सप्रेस”मधील आहे. काही प्रवाशांनी अन्नाच्या क्वालिटीबाबत तक्रार केली आणि त्यांच्या मदतीला आलेल्या सामाजिक कार्यकर्त्याला पँट्री स्टाफने जबरदस्तीने पँट्री कारमध्ये डांबून ठेवले. शेवटी RPF ला मध्यस्थी करून त्याची सुटका करावी लागली.

“हेमकुंट एक्सप्रेस”मध्ये एका ट्रॅव्हल व्लॉगरने ₹१० ची कॉफी ₹२० ला विकली जात असल्याचं कॅमेऱ्यावर टिपलं आणि IRCTC ला तक्रार केली. त्याच्या या कृत्यानंतर त्याच्यावरच पँट्री स्टाफने रात्रीच्या वेळी हल्ला केला, त्याचे कपडे फाडले आणि तो व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाला.

या घटना म्हणजे अपवाद नव्हेत — त्या प्रतिनिधीक आहेत अशा अनेक अनुभवांचं, जे IRCTC पर्यंत पोहोचले आणि त्यांनी एक डिजिटल, पारदर्शक, आणि जबाबदारीपूर्ण सेवा — ‘ई-पँट्री’ सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.

ही सेवा केवळ अन्न वितरित करण्यासाठी नाही, तर प्रवाशांचा विश्रांतीने प्रवास करण्याचा अधिकार सुनिश्चित करण्यासाठी आहे. डिजिटल ऑर्डर, निश्चित दर, ऑनलाईन पेमेंट, आणि अधिकृत कर्मचाऱ्यांमार्फत सेवा — हे या नव्या प्रणालीचे आधारस्तंभ आहेत.

ई-पँट्री सेवा कशी कार्य करते?

ई-पँट्री सेवा म्हणजे प्रवासादरम्यान आपलं जेवण आधीच निश्चित करून, ते आपल्या सीटवर वेळेवर मिळवण्याची सुविधा. ही प्रक्रिया IRCTC च्या वेबसाइट किंवा IRCTC Rail Connect या मोबाईल अ‍ॅपवर अगदी सहजपणे करता येते.

बुकिंग करण्याचे दोन मार्ग

१. तिकीट बुक करतानाच जेवणाची निवड
जर तुम्ही IRCTC च्या वेबसाईटवरून किंवा अ‍ॅपवरून ट्रेनचं तिकीट बुक करत असाल, आणि ती ट्रेन ई-पँट्री सेवा देत असेल, तर तिकीट बुकिंग दरम्यानच “Add Meal (E-Pantry)” हे पर्याय दिसतो. तिथे तुम्ही तुमचं जेवण निवडून ऑनलाइनच पैसे भरू शकता.

२. आधी बुक केलेल्या तिकिटावरही जेवण जोडता येतं
जर तिकीट आधीच बुक केलं असेल, तरीही तुम्ही IRCTC अ‍ॅप किंवा वेबसाइटवर “Booked Ticket History” मध्ये जाऊन “Add Meal” पर्याय वापरून ई-पँट्री ऑर्डर करू शकता — अर्थातच ट्रेन त्या सेवेसाठी पात्र असेल तर.

Meal Verification Code (MVC) — जेवणाचा ओटीपी

जेवणाचं ऑनलाइन बुकिंग केल्यानंतर तुम्हाला एक Meal Verification Code (MVC) मिळतो. हा कोड SMS आणि Email द्वारे मिळतो आणि तुमच्या ऑर्डरचं डिजिटल पुरावा असतो.

प्रवासाच्या दिवशी, जेव्हा पँट्री स्टाफ तुमच्या जवळ येतो:

तुम्ही फक्त मोबाईलमधील MVC कोड दाखवायचा,
स्टाफ तो कोड त्यांच्या यादीतून पडताळून पाहतो,
आणि तुमचं जेवण थेट तुमच्या सीटवर वितरित केलं जातं.

ही प्रक्रिया कॅशलेस आणि संपर्करहित (contactless) असते. कोणत्याही प्रकारचा रोख व्यवहार किंवा हातात बिल घेणं गरजेचं नसतं.

जर जेवण दिलं गेलं नाही तर?

IRCTC ने एक महत्वाचं वैशिष्ट्य दिलं आहे — ऑर्डर केलेलं जेवण जर पोहोचलं नाही, तर तुम्ही त्यासाठी स्वतःहून काही करण्याची गरज नाही. प्रणालीमधूनच स्वयंचलित परतावा (auto refund) दिला जातो आणि त्याची माहिती SMS/Email/WhatsApp द्वारे पाठवली जाते.

ही प्रक्रिया पाहता, ई-पँट्री सेवा सोपी, विश्वसनीय आणि प्रवाशांसाठी अत्यंत सुलभ आहे.

महत्त्वाचे फायदे

IRCTC ची ई-पँट्री सेवा केवळ एका नव्या सुविधा म्हणून पाहू नये — ती एक प्रवाशांच्या अनुभवात क्रांती घडवणारी यंत्रणा आहे. या सेवेचे अनेक फायदे आहेत, जे केवळ अन्नाच्या वितरणापुरते मर्यादित नाहीत, तर प्रवासाच्या सुरक्षितता, पारदर्शकता आणि समाधान या पैलूंना स्पर्श करतात.

निश्चित दर आणि पूर्वनिश्चित मेन्यू

ई-पँट्री सेवेअंतर्गत जेवणाचे दर आधीच निश्चित असतात आणि त्याचं प्रदर्शन IRCTC च्या प्लॅटफॉर्मवर स्पष्टपणे केलं जातं. त्यामुळे कोणत्याही वेंडरकडून भरमसाठ किंमत आकारली जाण्याचा धोका राहात नाही. शिवाय, प्रत्येक स्टॉपसाठी मेन्यू ठरवलेला असतो.

केवळ अधिकृत वेंडर आणि कर्मचारी

प्रवाशांना अन्न फक्त IRCTC ने अधिकृत केलेल्या वेंडरकडून मिळतं. यामुळे अनधिकृत विक्रेत्यांची घुसखोरी थांबते आणि प्रवाशांचा सुरक्षा आणि दर्जा यावर विश्वास निर्माण होतो. शिवाय, जेवण वितरित करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांची यादीही डिजिटल यंत्रणेवर आधारित असते.

डिजिटल पेमेंट आणि पावती व्यवस्था

ऑनलाईन बुकिंगद्वारे तुम्हाला लगेच पावती मिळते, जी SMS/Email द्वारे पाठवली जाते. ही प्रक्रिया पूर्णतः कॅशलेस आणि ट्रॅक करण्यायोग्य आहे. म्हणजे तुमचं प्रत्येक व्यवहार रेकॉर्डमध्ये राहतो.

जागेवरच डिलिव्हरी — वयोवृद्ध आणि अपंग प्रवाशांसाठी वरदान

आतापर्यंत वयोवृद्ध, दिव्यांग किंवा एकट्याने प्रवास करणाऱ्यांना जेवणासाठी प्लॅटफॉर्मवर उतरावं लागायचं. ई-पँट्री यामुळे हे धोके टळतात आणि त्यांना त्यांच्या सीटवरच गरम, सुरक्षित जेवण मिळतं.

पारदर्शकता आणि सेंट्रल मॉनिटरिंग

IRCTC च्या डॅशबोर्डवरून प्रत्येक ऑर्डरची ट्रॅकिंग होते. त्यामुळे कोणत्याही प्रकारचा फसवणूक प्रकार, देरी किंवा दर्जामध्ये घसरण याची तपासणी केंद्रीय पातळीवर केली जाऊ शकते. यातून IRCTC ची उत्तरदायित्व आणि विश्वासार्हता अधिक दृढ होते.

या साऱ्या फायद्यांमुळे ई-पँट्री ही सेवा केवळ अन्नपुरवठ्याचं साधन न राहता, ती प्रवासाचा एक महत्वाचा भाग बनू शकते.

पायलट लाँच ते विस्तार योजना

ई-पँट्री सेवेची सुरुवात ही एका छोट्या प्रयोगासारखी झाली — पण यामध्येच लपलेलं होतं भारतीय रेल्वेच्या अन्नसेवेतील एक मोठं परिवर्तन. या योजनेची पायलट लाँच झाली ‘डिब्रूगड कन्याकुमारी व्हिवेक एक्सप्रेस’मध्ये, जी भारतातील सर्वात लांब पल्ल्याची ट्रेन मानली जाते.

या गाडीचा प्रवास जवळपास ४,२८६ किलोमीटरचा आहे आणि ७५ तासांपेक्षा जास्त वेळ चालतो. या प्रवासात तीन दिवसांपेक्षा अधिक वेळ प्रवाशांना जेवण लागतं — आणि त्यामुळेच IRCTC ने ई-पँट्रीच्या चाचणीसाठी ही ट्रेन निवडली.

पायलटमध्ये काय घडलं?

प्रवाशांना त्यांच्या तिकिटाबरोबरच ई-पँट्रीचे पर्याय दिसू लागले.
बुकिंग प्रक्रियेची सुलभता आणि अचूक वेळेवर वितरण यामुळे ही सेवा यशस्वी ठरली.
प्रवाशांचा प्रतिसाद चांगला मिळाला, अनेकांनी सोशल मीडियावर ‘डिजिटल भारताचं प्रत्यक्ष उदाहरण’ म्हणून प्रशंसा केली.

पुढील ६० दिवसांत विस्तार

पायलटच्या यशानंतर, रेल्वे प्रशासनाने या सेवेचा अगामी ६० दिवसांत २५ ट्रेनमध्ये विस्तार करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामध्ये प्रामुख्याने लांब पल्ल्याच्या मेल आणि एक्सप्रेस ट्रेनना प्राधान्य दिलं जात आहे — जिथे पँट्री कार आहेत आणि अन्नवितरणाची लॉजिस्टिक सुविधा सहज शक्य आहे.

अपेक्षित गाड्यांची यादी

ई-पँट्री सेवा लवकरच खालील प्रमुख गाड्यांमध्ये सुरू होण्याची शक्यता आहे:

आजाद हिंद एक्सप्रेस
कन्याकुमारी एक्सप्रेस
नवजीवन एक्सप्रेस
केरळ एक्सप्रेस
रजधानी/दुरंतो यांसारख्या प्रीमियम ट्रेननंतर आता सामान्य मेल गाड्याही यामध्ये येतील

ट्रेन निवडीची निकष

प्रवासाचा कालावधी १२ तासांहून अधिक असणे
अधिकृत पँट्री कार असणे
IRCTC वेंडरची उपस्थिती आणि पायाभूत सेवा

हा विस्तार म्हणजे केवळ सेवा वाढवण्याचं नव्हे, तर प्रवाशांच्या मूलभूत गरजांमध्ये एक आदरयुक्त समावेश करण्याचं पाऊल आहे.

सोशल मीडिया प्रतिक्रिया

ई-पँट्री सेवेची घोषणा झाल्यानंतर सोशल मीडियावर उत्साही प्रतिक्रिया उमटल्या. प्रवाशांपासून ते रेल्वेप्रेमींना आणि डिजिटल परिवर्तनावर विश्वास ठेवणाऱ्या नागरिकांपर्यंत सर्वांनी या योजनेचं स्वागत केलं. अनेकांनी याला “गेम चेंजर”, “डिजिटल इंडिया” चं ट्रेनमधील प्रत्यक्ष उदाहरण असं संबोधलं.

सकारात्मक अभिप्राय

“Train food is finally going to be transparent. Great move by IRCTC!”
“No more arguing with pantry guys for rates. This is pure relief!”
अनेकांनी व्हिवेक एक्सप्रेस मधील प्रत्यक्ष अनुभव शेअर करत, डिलिव्हरीच्या अचूकतेचं आणि अन्नाच्या गुणवत्तेचं कौतुक केलं.
काहींनी म्हटलं, “मोठ्या वडिलांसोबत प्रवास करताना आता स्टेशन उतरायचं टेन्शन संपलं!”

चिंता आणि शंका

तथापि, काही युजर्सनी संभाव्य अडचणींचाही उल्लेख केला:

नेटवर्कची समस्या — ट्रेनमध्ये कधीकधी इंटरनेट नसल्याने ऑर्डर ट्रॅकिंग किंवा पेमेंटमध्ये अडचण येऊ शकते.
कर्मचाऱ्यांचं सहकार्य — काहींना शंका होती की सर्व कर्मचाऱ्यांना नवीन प्रणाली वापरण्याचं योग्य प्रशिक्षण मिळेल का?
डिजिटल अंतर — सर्व प्रवासी डिजिटल साक्षर असतीलच असं नाही. विशेषतः ग्रामीण आणि वयोवृद्ध प्रवाशांसाठी अ‍ॅप वापरणं कठीण जाऊ शकतं.

मागील ई-कॅटरिंगचा अनुभव

IRCTC ने याआधीही काही प्रीमियम गाड्यांमध्ये ई-कॅटरिंग सेवा दिली होती, पण त्यात अडचणी आणि वितरणातील अचूकतेवर तक्रारी होत्या. त्यामुळे अनेकांनी विचारलं – “ही नवीन सेवा त्या चुका सुधारेल का?”

एकूणच, सोशल मीडियावरचं वातावरण सकारात्मक आहे, पण अपेक्षा मोठ्या आहेत. ही सेवा केवळ सुरू झाली म्हणजे उपयोग नाही — ती सतत कार्यक्षम, उत्तरदायी आणि वापरकर्ता-मैत्रीपूर्ण राहणं महत्त्वाचं आहे.

प्रत्यक्ष अनुभव आणि उदाहरणे

ई-पँट्री सेवा केवळ संकल्पनेवर आधारलेली नाही — तिचं खरं मूल्य प्रवाशांच्या प्रत्यक्ष अनुभवातून उलगडतं. अलीकडे काही ट्रेन प्रवासांमध्ये घडलेल्या घटनांनी ही सेवा का आवश्यक आहे, हे स्पष्ट केलं आहे.

तक्रारींमधून उगम

ब्रह्मपुत्र एक्सप्रेसमध्ये एका प्रवाशाने जेव्हा ₹८० ची थाळी दिली गेली तेव्हा बिलावर ₹१५० आकारलं गेलं. जेव्हा त्याने विरोध केला, तेव्हा बनावट बिल देऊन ‘पनीर सब्जी ₹७०’ दाखवलं गेलं. प्रवाशाने हा व्हिडिओ सोशल मीडियावर टाकल्यानंतर IRCTC ने संबंधित कर्मचाऱ्याला निलंबित केलं.

गीतांजली एक्सप्रेसमध्ये एका समाजसेवकाने प्रवाशाच्या अन्नविषयक तक्रारीवर लक्ष दिलं. त्याच्या या हस्तक्षेपावर पँट्री कर्मचाऱ्यांनी त्याला बंदिस्त केलं, मारहाण केली, आणि शेवटी RPF ने त्याची सुटका केली.

हेमकुंट एक्सप्रेसमध्ये ट्रॅव्हल व्लॉगरने ओव्हरप्राईस्ड कॉफीचा व्हिडिओ बनवला — ज्यामुळे त्याला रात्री हल्ल्याचा सामना करावा लागला. हे फक्त एखादं प्रकरण नव्हे, तर भयगंडाच्या वातावरणाचं लक्षण होतं.

ई-पँट्रीचा फरक

या घटनांच्या पार्श्वभूमीवर ई-पँट्री सेवा हे आश्वासन देते:

बिल फक्त ऑनलाईन — म्हणजे बनावट दरांचा प्रश्नच नाही
जेवणाची ऑर्डर आणि वितरण ट्रॅक करण्यायोग्य
कर्मचारी कोण, ऑर्डर आली का, दिली गेली का — हे सर्व डिजिटल पद्धतीने ट्रॅक होतं
जर अन्न वेळेत दिलं गेलं नाही, तर आपोआप रिफंड

एक प्रवासी सांगतो की, “व्हिवेक एक्सप्रेसमध्ये मी माझं जेवण आधीच बुक केलं होतं. दिलेल्या वेळेला माझ्या सीटवर डब्बा पोहोचला. कोणताही गोंधळ नाही, वेंडरशी भांडण नाही. रेल्वेचा अनुभव पहिल्यांदाच इतका सुसंस्कृत वाटला!”

मध्यमवर्गीय व कुटुंबांसाठी वरदान

एकट्या व्यक्तींपेक्षा कुटुंबांसाठी अन्न व्यवस्थापन अधिक अवघड असतं. ई-पँट्रीमुळे पूर्वनियोजन सोपं होतं आणि जेवणाच्या वेळेस स्टेशनवर धावपळ करावी लागत नाही. लहान मुलं, वृद्ध, आणि महिला यांच्यासाठी ही सेवा विशेषतः फायदेशीर ठरते.

या उदाहरणांवरून स्पष्ट होतं की ई-पँट्री म्हणजे केवळ सुविधा नाही — ती विश्वास आणि सुरक्षिततेचा डिजिटल कवच आहे.

मर्यादा आणि आव्हाने

जरी ई-पँट्री सेवा ही प्रवाशांसाठी एक सकारात्मक पाऊल असली, तरीही ती पूर्णपणे परिपूर्ण आहे असं म्हणता येणार नाही. यामध्ये काही प्रत्यक्ष अडथळे आणि संभाव्य धोके आहेत, जे IRCTC ला लक्षात घेऊन भविष्यात निराकरण करणे आवश्यक आहे.

पँट्री नसलेल्या ट्रेनमध्ये सेवा नाही

ई-पँट्री सध्या फक्त पँट्री कार असलेल्या ट्रेनमध्येच दिली जाते. त्यामुळे अनेक मेल/एक्सप्रेस गाड्या ज्या ‘पँट्री-लेस’ आहेत, त्यातील प्रवाशांना ही सेवा मिळू शकत नाही — जरी त्यांचा प्रवास खूपच लांबचा असला तरीही.

डिजिटल अंतर — सर्वांना सहज उपलब्ध नाही

वयोवृद्ध, ग्रामीण भागातील प्रवासी, किंवा डिजिटल साक्षरतेपासून दूर असलेले लोक ई-पँट्रीचा सहज लाभ घेऊ शकत नाहीत. मोबाईल अ‍ॅप वापरणं, ऑनलाइन पेमेंट करणं, किंवा MVC कोडची प्रक्रिया हे सर्व काही लोकांसाठी अजूनही नवीन आहे.

ऑनस्पॉट बुकिंग नाही

ज्या प्रवाशांनी तिकीट बुक करताना अन्न घेतलं नाही, त्यांना प्रवासादरम्यान ऑनस्पॉट ई-पँट्री बुकिंग करण्याचा पर्याय नसतो. अचानक भूक लागल्यास किंवा अन्नाची गरज भासल्यास ही मर्यादा खटकते.

मेन्यूवर मर्यादा

सध्या जेवणाच्या पर्यायांमध्ये फारसा विविधतेचा अभाव आहे. व्हेज/नॉनव्हेज थाळी हे ठरलेले पर्याय असून, विशिष्ट आहार, स्थानिक पदार्थ किंवा लहान मुलांसाठी सॉफ्ट अन्न यासारख्या गरजांकडे फारसं लक्ष नाही.

कर्मचारी प्रशिक्षण आणि सहकार्य

सगळ्याच पँट्री कर्मचार्‍यांना नवीन प्रणाली समजून घेण्याचं प्रशिक्षण मिळालेलं नाही. काही ठिकाणी अद्याप पारंपरिक पद्धतीचाच वापर होतो आणि ई-पँट्री बुकिंग दाखवले तरी ते दुर्लक्षित केलं जातं.

नेटवर्क आणि टेक्निकल स्थैर्य

ट्रेनमधील इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी ही अजूनही एक मोठी समस्या आहे. त्यामुळे अनेक वेळा OTP/MVC कोड येत नाहीत किंवा अ‍ॅप हँग होतो. ही बाब प्रवाशांमध्ये नाराजी निर्माण करू शकते.

या मर्यादा लक्षात घेता, ई-पँट्री सेवा अजूनही शिकण्याच्या प्रक्रियेत आहे. मात्र, योग्य नियोजन, सातत्यपूर्ण प्रशिक्षण, आणि तांत्रिक सुधारणा झाल्यास, ही सेवा भारतीय रेल्वेतील एक आदर्श मानक बनू शकते.

निष्कर्ष

भारतीय रेल्वे ही केवळ देशातील एक प्रमुख वाहतूक व्यवस्था नसून, ती हजारो किलोमीटरचा प्रवास करणाऱ्या लाखो लोकांच्या भावना, आठवणी, आणि अपेक्षांचं माध्यम आहे. अशा या विशाल व्यवस्थेमध्ये अन्नसेवा ही एक मोठी जबाबदारी असते — कारण जेवणाचा अनुभव प्रवासाच्या समाधानावर थेट परिणाम करतो.

IRCTC ने सुरू केलेली ई-पँट्री सेवा ही केवळ एक सेवा नसून, ती भारतीय रेल्वेतील पारदर्शकतेची, आधुनिकतेची आणि प्रवाशांबद्दल असलेल्या उत्तरदायित्वाची जिवंत उदाहरण आहे. यामुळे:

प्रवाशांना विश्वासार्ह, वेळेवर, आणि योग्य दरात अन्न मिळतं.
डिजिटल व्यवहारामुळे फसवणुकीला आळा बसतो.
आणि रेल्वे प्रशासनालाही ग्राहकांचा डेटा व वितरण प्रक्रियेवर नियंत्रण ठेवता येतं.

होय, काही मर्यादा आणि अंमलबजावणीतील अडथळे आहेत — पण हे सुधारता येणारे मुद्दे आहेत. महत्त्वाचं म्हणजे, ही सेवा प्रवासाच्या अनुभवात एक सकारात्मक आणि स्वागतार्ह बदल घेऊन आली आहे.

आज जेव्हा आपण डिजिटायझेशन, पारदर्शक प्रशासन, आणि ‘डिजिटल इंडिया’च्या संकल्पना बोलतो, तेव्हा IRCTC ची ई-पँट्री सेवा हे त्याचं प्रत्यक्ष आणि जमिनीवरचं उदाहरण ठरतं.

भारतीय रेल्वेच्या या बदलत्या स्वरूपात, ई-पँट्री ही एक छोटं पण महत्त्वाचं पाऊल आहे — जे प्रवाशांचा अनुभव केवळ सुखदच नाही, तर सुरक्षित आणि सन्मानजनकही बनवतं.